patrzeć się
  • Zagadkowe zglądać
    18.09.2018
    18.09.2018
    Chciałbym Państwa zapytać o poprawność słowa zglądać. Żona zwróciła mi uwagę, że ciągle używam tego słowa i że jest ono niepoprawne i nie występuje w słowniku. Przyznam, że używam go odkąd pamiętam – na określenie rozglądania się, myszkowania – i do tej pory byłem przekonany że to poprawna polszczyzna.
    Pochodzę z Warszawy, więc może to jakieś lokalne określenie lub gwara z innego regionu Polski. Internet niestety milczy na ten temat.

    pozdrawiam
    Piotr
  • Zaimek względny który

    5.04.2024
    5.04.2024

    Czy ochroniarz w centrum handlowym patrzy na witryny sklepów, „których pilnuje”, czy też raczej „które pilnuje”? Dziękuję i pozdrawiam

  • żeśmy byli
    26.03.2014
    26.03.2014
    Panie Profesorze {zreflektowałem się, że pisanie do Pana może być również bardzo ryzykowne},
    co Pan myśli o używaniu formy żeśmy, czy nie prościej i piękniej jest mówić i pisać byliśmy zamiast żeśmy byli?
  • Alfta?
    18.04.2017
    18.04.2017
    Szanowni Państwo,
    matematycy potrzebują czasem tworzyć coś w rodzaju liczebników porządkowych od nazw zmiennych. Słowa typu enta czy emta nie budzą wątpliwości, ale co z takim pseudo-liczebnikiem utworzonym od alfa: czy jest to liczba alfta czy alfata?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • chłopczyk, choineczka, kółeczko

    13.05.2023
    13.05.2023

    Szanowni Państwo,

    chciałbym zapytać o formanty w następujących wyrazach: choineczka, chłopczyk i kółeczko.


    Spotkałem się już z opinią, że winny to być odpowiednio: -eczka, -czyk i -eczko, choć nijak mnie to nie przekonuje - w odmianie wyrazów podstawowych mamy bowiem formy choinek - ø, chłopc-a i kółek-ø, co sugerowałoby, że -ecz i -cz wchodzą w obręb tematu słowotwórczego, zaś -ka, -yk i -ko to prawidłowe formanty (co też wydaje mi się bardziej logiczne).


    Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości - jeśli się mylę, będę wdzięczny za wykazanie, gdzie tkwi błąd w moim rozumowaniu oraz wskazanie jakichś aktualnych opracowań w tym zakresie.


    Z wyrazami szacunku

    M.

  • ci grzeczni łobuzi
    25.09.2014
    25.09.2014
    Podobno w słowniku ortograficznym Karpowicza są formy liczby mnogiej ci łobuzi i ci narcyzi, nie odnotowane w PWN-owskim WSO. Nie mogę też nigdzie potwierdzić formy ci łachmyci. W drugą stronę, tzn. żeby z -ci zrobić -ty, zawsze można się powołać na zastosowanie formy deprecjatywnej. A ci łobuzi, narcyzi, łachmyci – można tych form bezpiecznie (tj. bez ryzyka posądzenia o nieznajomość polszczyzny) używać?
  • pas de deux
    21.04.2013
    21.04.2013
    Witam!
    Piszę w sprawie problemu fonetycznego w wyrażeniu pas de deux. Zgodnie z francuską wymową powinno to brzmieć [pa dy dy], jednak w Polsce najczęściej spotykam się z [pa de de] i ta forma również wydaje mi się poprawniejsza. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy? Którą z tych opcji powinno się stosować?
    Pozdrawiam,
    Michalina
  • paść jak kawka

    23.04.2020
    14.06.2015

    Szanowni Państwo,

    mam niemały problem z pewnym związkiem frazeologicznym i szczerze wierzę, że pomogą mi go Państwo rozwiązać. Chodzi o związek: paść jak kawka. Samo znaczenie tego związku nie jest mi obce i wedle mojej wiedzy związek ten znaczy tyle co: 'być bardzo zmęczonym, nie mieć na nic siły'. Zagwozdką dla mnie jest etymologia tego związku frazeologicznego. Dlaczego akurat jak kawka? Czy słowo paść w tym związku pochodzi od słowa padać, czy może od jakiegoś innego słowa?

  • przedstawienie, spektakl i sztuka
    27.04.2006
    27.04.2006
    Witam. Chciałbym prosić o objaśnienie różnic pomiędzy słowami: sztuka, przedstawienie i spektakl w kontekście widowiska teatralnego. Teatry wystawiają (dają premiery) bądź odwołują (w konkretny dzień) sztuki, przedstawienia i spektakle, reżyserzy reżyserują sztuki, przedstawienia i spektakle, a aktorzy graja w sztukach, przedstawieniach i spektaklach. Czy aby na pewno wszystkie te słowa znaczą to samo i czy można używać ich wymiennie w różnych sytuacjach?
  • Przydawka samodzielna czy niesamodzielna?
    26.06.2017
    26.06.2017
    Szanowna Redakcjo,
    często spotykam się z sytuacją mnożenia przymiotników przed rzeczownikiem i nieoddzielania ich przecinkami. Jak wiadomo, jest to uzasadnione wówczas, gdy przymiotniki nie są równorzędne. Niekiedy trudno jednak jednoznacznie je sklasyfikować, a ocena ich pozycji względem rzeczownika bywa raczej subiektywna. Czy zatem w zdaniu: […] aby sprowadzić tę fasadę do gładkiej pionowej powierzchni, do szklanej matowej płyty […] słusznie nie wstawiono przecinków?
    Kłaniam się
    Iwona
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego